We wrześniu 1945 r. [1] doszło do rozegrania w Górze meczu piłkarskiego. Na łące obok cukrowni wbito kilka słupków i zamontowano dwie piłkarskie bramki. Na tak przygotowane boisko wbiegły dwie drużyny – pracowników cukrowni i pracowników Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej. Zwyciężyli cukrownicy 2:0. Nagrodziła ich dyrekcja zakładu kupując komplet koszulek i spodenek sportowych.

Tak zainaugurował swą działalność klub sportowy „Cukrownik”. Prawdopodobnie to była nieoficjalna nazwa, która nie występowała w dokumentach. W tych bowiem nazywano go Cukrowniczy Klub Sportowy lub Cukrowniczy Związkowy Klub Sportowy. [2]

Związkowy Cukrowniczy Klub Sportowy formalnie powstał 13 września 1947 r. Jego założycielami byli: Władysław Kaźmierowski – prezes, Edmund Jagodziński– sekretarz, Czesław Linke – skarbnik, Stanisław Przygodzki– gospodarz i Romuald Płuc – kierownik sekcji piłki siatkowej. Klub podlegał oddziałowi Związku Zawodowego Przemysłu Cukrowniczego. [3] Na tzw. Ziemiach Odzyskanych sport znajdował zwykle oparcie w zarządach miejskich, dyrekcjach fabryk, związkach zawodowych czy organizacjach młodzieżowych [4]. Ten drugi przypadek notujemy w Górze. O rejestrację klubu wystąpiono 27 września 1947 r. [5] Wiosną 1948 r. W skład władz klubu weszli: Zbigniew Bobowski – prezes, Franciszek Jagodziński – sekretarz, Antoni Minkowski – skarbnik, Stanisław Przygoda – gospodarz.  [6]

W maju 1946 r. rozegrano spotkanie piłkarskie z członkami 7 Drużyny Harcerskiej z Leszna. Nawiązano ścisłe kontakty z załogami innych cukrowni. „Cukrownik” brał aktywny udział w spartakiadach sportowych pionu cukrowniczego, m.in. w Gnieźnie, Chełmży, Świdnicy, Sarnowie oraz w zawodach towarzyskich, grając z drużynami reprezentującymi takie miejscowości jak Brzeg Dolny, Gostyń, Kościan, Leszno, Miejska Górka, Malczyce, Poniec, Prochowice, Rawicz, Wińsko, Wołów, Zduny.

Spory sukces odniosła drużyna piłkarska w r. 1948 w spartakiadzie cukrowniczych klubów sportowych w Szamotułach, zdobywając drugie miejsce. Dużą popularnością cieszyły się zawody sportowe o puchar dyrektora cukrowni Józefa Waligórskiego.

W 1948 r.  piłkarze „Cukrownika” grali w grupie głogowsko-legnickiej w klasie „C”. Wówczas dwie drużyny zdobyły identyczną liczbę punktów – z Góry Śląskiej i z Brzegu Dolnego. O mistrzostwie zadecydował mecz na neutralnym ternie, czyli na boisku „Włókniarza” w Legnicy. Piłkarze z Brzegu Dolnego wygrali 6:2. Ich zawodnik Henryk Jessa strzelił trzy bramki. Zwycięzców uhonorowano dietą w postaci obiadu w taniej restauracji. [7] Jest to zapomniany epizod w historii górowskiego sportu, o którym nie można przeczytać w żadnym lokalnym opracowaniu.

W 1948 r. drużyna piłkarska rozpoczęła regularne rozgrywki w klasie „B” w podokręgu leszczyńskim, walcząc z takimi zespołami jak KKS Kościan, KKS Leszno, KKS Rawicz, CKS Miejska Górka. Być może na tę zmianę miał przegrany mecz z Brzegiem Dolnym.

Przez cały okres działalności klubu „Cukrownik” nie posiadał trenera, jego funkcję pełnił jeden z zawodników. Atrakcją spotkań piłkarskich na ówczesnym stadionie (później było to boisko Szkoły Podstawowej nr 2, obecnie znajduje się tu hala „Arkadia”) było to, że z braku szatni sportowcy przebierali się w pomieszczeniach fabrycznych, następnie samochodem strażackim jechali z jednego końca miasta na drugi, niejednokrotnie z orkiestrą i przy wtórze klaksonów prosto z samochodu wbiegali na boisko. [8] Niejednokrotnie na działalność klubową zdobywali fundusze, urządzając zbiórki do kapelusza podczas meczy.

Czołowymi piłkarzami byli Antoni Aubek, Marian Długosz, Stanisław Hałdżyński, Bolesław Karliński, Czesław Koźlik, Teodor Lentwojt, Marian Lewandowski, Stanisław Migdał, Czesław Płuc, Czesław Ratajczak, Stefan Sibilak, Kazimierz Sikorski, Tadeusz Traczyk, Władysław Wałek.

Mirosław Żłobiński

„Życie Powiatu” 2018 nr 1 s. 11

[1] Cały ten rozdzial opiera się na pracy magisterskiej Antoniego Mendyki „Powstanie i rozwój Międzyzakładowego Klubu Sportowego »Pogoń« w Górze: 1955-1975, Wrocław 1975. Mendyka op.cit. s. 21

[2] APW: SP Góra Śląska 67 s. 341 („Protokół z Walnego Zebrania Cukrowniczego Związkowego Klubu Góra Śląska”, które odbyło się w dniu 14 iII 1948 r. […]”; s. 340-341); 67 s. 549; 67 s. 523

[3] APW: SP Góra Śląska 67 s. 523. Inna wersja. W monografii cukrowni pod rokiem 1946 r. (s. 15) jest informacja o powstaniu drużyny piłki nożnej pod nazwą „Cukrownik”, co rozstrzyga datę powstania Klubu Sportowego „Cukrownik”. Mendyka (op. cit. s. 22) pisze o wiośnie 1946 r. lub jesieni 1945 r. (s. 26). Jednocześnie Mendyka inaczej przedstawia powstanie klubu.

[4] Gutowski Al.: Drogi rozwoju kultury fizycznej w Polsce Ludowej w latach 1944-1956: zarys, Warszawa 1965 s. 18

[5] APW: SP Góra Śląska 67 s. 549

[6] APW: SP Góra Śląska 67 s. 340 („Protokół z Walnego Zebrania Cukrowniczego Związkowego Klubu Góra Śląska”, które odbyło się w dniu 14 iII 1948 r. […]”; s. 340-341)

[7] Sznajderski A.: W kręgu rokickiego sportu 1946-1992, Wrocław 1992 s. 36; (lm): Witamy w III lidze. Gaz. Rob. 1994 nr 113 s. 11 (z 15 czerwca 1994 r.)

[8] Szmydyński K.: Wychowanie fizyczne, sport i turystyka w Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Górze: (1945-1983), Wrocław 1983 s. 16-17